Tekst: Małgorzata Baka-Theis | Sztuka Afryki
 |
| Wanted 1, 2008, mix mediana płótnie |
Przewodnim tematem wielu współczesnych dzieł rzeźbiarskich i
malarskich, instalacji i performance’ów jest maska i tradycyjna rzeźba kultowa. Ten archetyp kulturowy stanowi wyraz
afrykańskiej tożsamości. W nurcie malarstwa, osadzonym w zachodnioeuropejskim
ekspresjonizmie i kubizmie, reprezentowanym przez artystów nowoczesnych
urodzonych w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku, takich jak. m.in. Agbagli Kossi (1935, Togo); François Thango (1936-1981, Kongo); Cyprien Tokoudagba (1939-2012, Benin); Twins Seven-Seven (1944-2011, Nigeria) [1], motyw maski wydaje się
być wynikiem kompromisu pomiędzy nowym medium, poszukiwaniem nowych form a
zakorzenieniem w tradycyjnych kulturach etnicznych.
 |
| Zanzibar, 2008-2010 |
Ouattara Watts (ur.
1957 r.), urodzony w 1957 r. w Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej, wywodzi
się z ludu Senufo. Jego ojciec praktykował medycynę tradycyjną jako uzdrowiciel
i zachodnią - jako chirurg. Stąd też, na edukację Wattsa składały się zarówno
zachodnie liceum i duchowe wtajemniczenie ludu Senufo. Pod koniec 1980 roku [2] przeniósł się do Paryża. Od roku 1986 studiował w École des Beaux-Arts. W tym też czasie miała miejsce jego
pierwsza wystawa indywidualna, która odbyła się w Centre
Culturel de la Rochelle. [3]
W trakcie jednej z wystaw zbiorowych w styczniu 1988
roku poznał Jeana-Michela Basquiata [4]. Za jego namową przeniósł
się w kwietniu do Nowego Jorku, a stamtąd obaj wyjechali do Nowego Orleanu na
wielki festiwal jazzowy [5]. Ta intensywna przyjaźń
trwała jednak krótko. Basquiat zmarł 12 sierpnia. Ale to właśnie on oraz
wyjazd do Nowego Jorku stały się dla Ouattary Wattsa punktem zwrotnym. Watts zaczął
odchodzić od afrykańskiego ekspresjonizmu w kierunku poszukiwania własnego
stylu, w którym nie trudno wyczuć jednak inspiracje twórczością przyjaciela.
 |
| Makeda, 2009 |
Jego prace malarskie osadzone są według niektórych krytyków
w duchu neo-ekspresjonizmu, ale trudno się z nimi do końca zgodzić. Są to
przede wszystkim kolaże, wielkoformatowe obrazy i rysunki tajemniczych ideogramów,
zawierających wielokulturowe symbole religijne, naukowe i elementy
abstrakcyjne. Poza wyraźnymi wpływami Basquiata, artysta łączy w nich estetykę zachodnio-afrykańskiego
modernizmu i afrykańskich tradycji graficznych z filozofią i kosmologią ludów Zachodniej
Afryki (Senudo, Dogon). W jego twórczości
przenikają się zatem motywy tradycyjnych rzeźb afrykańskich, masek, z liczbami stanowiącymi
tajemniczy kod odwołujący się do
rozbudowanej kosmologii afrykańskiej. Watts przekształca i przywłaszcza
tradycyjne motywy, tworząc wizualne opowieści o magii, świecie duchów i
szamanizmie. Tekstury, reliefy i inne elementy składające się na kolaże są
medium, które przedstawiają rzeczywistości pogranicza światów fizycznego i
duchowego, współczesnego i dawnego. Jego
prace cechuje intuicyjność i spontaniczność, maluje od centrum płótna na
zewnątrz Całość
określa ograniczona paleta barwna, o mocnych i czystych kolorach. Kolor to
niezwykle wyrazisty element jego twórczości, w którym widoczna jest szczególnie
afrykańska wrażliwość, a jednocześnie nie da się nie wyczuć wpływów Jacksona
Pollocka czy Josepha Beuysa. Jednak czystość koloru, wykorzystanie naturalnych
pigmentów osadza jego obrazy i rysunki w estetyce ruchu Vohou-Vohou działającego
przy L'Ecole des Beaux arts d'Abidjan [6] na Wybrzeżu Kości
Słoniowej od końca lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku.
 |
| Matrix00, 2003 |
W jednej z najciekawszych serii kolaży pojawia się motyw tradycyjnej rzeźby lub maski afrykańskiej. W dziele Wanted z 2008 roku wklejona została
fotografia z głową rzeźby ludu Senufo symbolizującej pramatkę. W oryginalnych
rzeźbach kanoniczna forma ukazuje statyczną, dostojną, siedzącą na
wysokim stołku postać kobiety, który stanowi o wysokim statusie społecznym. W
pracy Wattsa do głowy, na fryzurze której widnieją cyfry, domalowano
schematycznie ukazany korpus w pozycji embrionalnej. Postać po bokach otaczają
czarne plamy i kreski. Podobny zabieg zastosował artysta w pracach Afro Beat, Poem, Vertigo #8 (wszystkie z 2011 r.) – gdzie maska została namalowana tym razem czarnym tuszem, Makeda
(2009), w której fragment rzeźby przywodzi na myśl fotografie afrykańskich
statuetek Man Raya. W pracy Zanzibar
(2008-2010) w prawym górnym rogu widnieje motyw graficzny zaczerpnięty z masek Kanaga
ludu Dogon z Mali. Kolaż zatytułowany Matrix00
(2003) złożony jest z kolei z charakterystycznego dla Mali wąskiego pasa
tkaniny z barwionymi indygo wzorami floralnymi.
 |
| Poem, 2011 |
Zarówno bogata symbolika i ziemiste odcienie wskazują,
iż Watts kieruje się przede wszystkim własnym doświadczeniem afrykańskich
rytuałów, także tych z obszaru wróżbiarstwa, inicjacji, które wywarły znaczący wpływ na jego filozofię życiową i postawę artystyczną. Miał wiele wystaw
indywidualnych m.in. w galeriach Boulakia (1990, 1993) w Paryżu, Leo Koeniga Gagosiana (1995) i w galerii Vreja
Baghoomiana – marszanda Basquiata (1988, 1990, 1992) w Nowym Jorku, a także w Akira Ikeda
Gallery w Nagoya w Japonii (1990), Magazzino
d’Arte Moderna w Rzymie (1999). Uczestniczył w wielu ważnych wystawach o randze
międzynarodowej, jak Documenta 11 w Kassel czy Biennale w Wenecji (1993).
Obecnie artysta mieszka i
tworzy w Nowym Jorku.
Więcej prac artysty na PINTEREST.
Bibliografia:
Encyclopedia of African
American Artists, p. 251-253
Fretz E., Jean-Michel
Basquiat: A Biography, [ABC-CLIO] 2010, p. 162
Kennedy B.P.,
Burke E.S., Modern and Contemporary Art at Dartmouth: Highlights from the Hood Museum
of Art , [Hood Museum of
Art] 2009, p. 165
Nichols M.G., Ouattara Watts, Art in America, 2008, Vol. 96, Issue 8, p.167-167
Peffer J., African Modernism, from the Margins to the
Marketplace, Art Journal, 2003, Vol. 62, Issue 4, p. 101-103
Wei L., Ouattara Watts, ARTnews, 2008, Vol.
107, Issue 4, p. 142-142
[1] Prace tych
artystów znajdują się w kolekcji Jeana Pigozzi’ego.
[2]
Vohou-Vohou:
odmowa korzystania z drogich materiałów malarskich. Watts wykorzystuje znalezione
przedmioty i recyklingu tkaniny zabierani na swoich stałych poszukiwań.
[3] http://www.magazzinoartemoderna.com/ouattara-watts-bio/
[4] http://www.tfaoi.com/aa/4aa/4aa371.htm
[5] http://www.alessandrobenetton.com/glenn-o-brien-tells-of-magic-and-science-in-the-paintings-by-ouattara-watts/
[6] Kennedy B.P., Burke E.S., Modern and Contemporary Art at Dartmouth: Highlights from the Hood Museum of Art , [Hood Museum of Art] 2009, p. 165
0 komentarze:
Prześlij komentarz