Ouattara Watts | Sztuka tradycji


Tekst: Małgorzata Baka-Theis | Sztuka Afryki


Współczesna sztuka afrykańska zakorzeniona jest w wielowiekowej tradycji, przetworzonej przez kolonialną historię kontynentu. Wizualny język jakim posługują się artyści współcześni przekłada się na formy rzeźb, instalacji, malarstwo, grafikę, design, gdzie bogactwo kulturowej różnorodności, w kontekście globalizmu, stało się wyróżnikiem „afrykańskości”. Ten silny, „genetyczny” wręcz pierwiastek znajduje wyraz w twórczości wielu afrykańskich artystów, jak Ouattara Watts, Steve Bandoma, Romuald Hazoume, Calixte Dakpogan, Goncalco Mabunda, Pascale Marthine Tayou...

Wanted 1, 2008, mix mediana płótnie
Przewodnim tematem wielu współczesnych dzieł rzeźbiarskich i malarskich, instalacji i performance’ów jest maska i tradycyjna rzeźba kultowa. Ten archetyp kulturowy stanowi wyraz afrykańskiej tożsamości. W nurcie malarstwa, osadzonym w zachodnioeuropejskim ekspresjonizmie i kubizmie, reprezentowanym przez artystów nowoczesnych urodzonych w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku, takich jak. m.in. Agbagli Kossi (1935, Togo); François Thango (1936-1981, Kongo); Cyprien Tokoudagba (1939-2012, Benin); Twins Seven-Seven (1944-2011, Nigeria) [1], motyw maski wydaje się być wynikiem kompromisu pomiędzy nowym medium, poszukiwaniem nowych form a zakorzenieniem w tradycyjnych kulturach etnicznych.

Zanzibar, 2008-2010
Ouattara Watts (ur. 1957 r.), urodzony w 1957 r. w Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej, wywodzi się z ludu Senufo. Jego ojciec praktykował medycynę tradycyjną jako uzdrowiciel i zachodnią - jako chirurg. Stąd też, na edukację Wattsa składały się zarówno zachodnie liceum i duchowe wtajemniczenie ludu Senufo. Pod koniec 1980 roku [2] przeniósł się do Paryża. Od roku 1986 studiował w École des Beaux-Arts. W tym też czasie miała miejsce jego pierwsza wystawa indywidualna, która odbyła się w Centre Culturel de la Rochelle[3]

W trakcie jednej z wystaw zbiorowych w styczniu 1988 roku poznał Jeana-Michela Basquiata [4]. Za jego namową przeniósł się w kwietniu do Nowego Jorku, a stamtąd obaj wyjechali do Nowego Orleanu na wielki festiwal jazzowy [5]. Ta intensywna przyjaźń trwała jednak krótko. Basquiat zmarł 12 sierpnia. Ale to właśnie on oraz wyjazd do Nowego Jorku stały się dla Ouattary Wattsa punktem zwrotnym. Watts zaczął odchodzić od afrykańskiego ekspresjonizmu w kierunku poszukiwania własnego stylu, w którym nie trudno wyczuć jednak inspiracje twórczością przyjaciela.

Makeda2009
Jego prace malarskie osadzone są według niektórych krytyków w duchu neo-ekspresjonizmu, ale trudno się z nimi do końca zgodzić. Są to przede wszystkim kolaże, wielkoformatowe obrazy i rysunki tajemniczych ideogramów, zawierających wielokulturowe symbole religijne, naukowe i elementy abstrakcyjne. Poza wyraźnymi wpływami Basquiata, artysta łączy w nich estetykę zachodnio-afrykańskiego modernizmu i afrykańskich tradycji graficznych z filozofią i kosmologią ludów Zachodniej Afryki (Senudo, Dogon). W  jego twórczości przenikają się zatem motywy tradycyjnych rzeźb afrykańskich, masek, z liczbami stanowiącymi tajemniczy kod odwołujący się  do rozbudowanej kosmologii afrykańskiej. Watts przekształca i przywłaszcza tradycyjne motywy, tworząc wizualne opowieści o magii, świecie duchów i szamanizmie. Tekstury, reliefy i inne elementy składające się na kolaże są medium, które przedstawiają rzeczywistości pogranicza światów fizycznego i duchowego, współczesnego i dawnego. Jego prace cechuje intuicyjność i spontaniczność, maluje od centrum płótna na zewnątrz Całość określa ograniczona paleta barwna, o mocnych i czystych kolorach. Kolor to niezwykle wyrazisty element jego twórczości, w którym widoczna jest szczególnie afrykańska wrażliwość, a jednocześnie nie da się nie wyczuć wpływów Jacksona Pollocka czy Josepha Beuysa. Jednak czystość koloru, wykorzystanie naturalnych pigmentów osadza jego obrazy i rysunki w estetyce ruchu Vohou-Vohou działającego przy L'Ecole des Beaux arts d'Abidjan [6] na Wybrzeżu Kości Słoniowej od końca lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku.

Matrix00, 2003
W jednej z najciekawszych serii kolaży pojawia się motyw tradycyjnej rzeźby lub maski afrykańskiej. W dziele Wanted z 2008 roku wklejona została fotografia z głową rzeźby ludu Senufo symbolizującej pramatkę. W oryginalnych rzeźbach kanoniczna forma ukazuje statyczną, dostojną, siedzącą na wysokim stołku postać kobiety, który stanowi o wysokim statusie społecznym. W pracy Wattsa do głowy, na fryzurze której widnieją cyfry, domalowano schematycznie ukazany korpus w pozycji embrionalnej. Postać po bokach otaczają czarne plamy i kreski. Podobny zabieg zastosował artysta w pracach Afro Beat, Poem, Vertigo #8 (wszystkie z 2011 r.) – gdzie maska została namalowana tym razem czarnym tuszem, Makeda (2009), w której fragment rzeźby przywodzi na myśl fotografie afrykańskich statuetek Man Raya. W pracy Zanzibar (2008-2010) w prawym górnym rogu widnieje motyw graficzny zaczerpnięty z masek Kanaga ludu Dogon z Mali. Kolaż zatytułowany Matrix00 (2003) złożony jest z kolei z charakterystycznego dla Mali wąskiego pasa tkaniny z barwionymi indygo wzorami floralnymi.

Poem, 2011
Zarówno bogata symbolika i ziemiste odcienie wskazują, iż Watts kieruje się przede wszystkim własnym doświadczeniem afrykańskich rytuałów, także tych z obszaru wróżbiarstwa, inicjacji, które wywarły znaczący wpływ na jego filozofię życiową i postawę artystyczną. Miał wiele wystaw indywidualnych m.in. w galeriach Boulakia (1990, 1993) w Paryżu, Leo Koeniga  Gagosiana (1995) i w galerii Vreja Baghoomiana – marszanda Basquiata (1988, 1990, 1992) w Nowym Jorku, a także w Akira Ikeda Gallery w  Nagoya w Japonii (1990), Magazzino d’Arte Moderna w Rzymie (1999). Uczestniczył w wielu ważnych wystawach o randze międzynarodowej, jak Documenta 11 w Kassel czy Biennale w Wenecji (1993).

Obecnie artysta mieszka i tworzy w Nowym Jorku.

Więcej prac artysty na PINTEREST.


Bibliografia:
Encyclopedia of African American Artists, p. 251-253
Fretz E., Jean-Michel Basquiat: A Biography, [ABC-CLIO] 2010, p. 162
Kennedy B.P., Burke E.S., Modern and Contemporary Art at Dartmouth: Highlights from the Hood Museum of Art , [Hood Museum of Art] 2009, p. 165
Nichols M.G., Ouattara Watts, Art in America, 2008, Vol. 96, Issue 8, p.167-167
Peffer J., African Modernism, from the Margins to the Marketplace, Art Journal, 2003, Vol. 62, Issue 4, p. 101-103
Wei L., Ouattara Watts, ARTnews, 2008, Vol. 107, Issue 4, p. 142-142



[1] Prace tych artystów znajdują się w kolekcji Jeana Pigozzi’ego.
[2] Vohou-Vohou: odmowa korzystania z drogich materiałów malarskich. Watts wykorzystuje znalezione przedmioty i recyklingu tkaniny zabierani na swoich stałych poszukiwań.
[3] http://www.magazzinoartemoderna.com/ouattara-watts-bio/
[4] http://www.tfaoi.com/aa/4aa/4aa371.htm
[5] http://www.alessandrobenetton.com/glenn-o-brien-tells-of-magic-and-science-in-the-paintings-by-ouattara-watts/
[6] Kennedy B.P., Burke E.S., Modern and Contemporary Art at Dartmouth: Highlights from the Hood Museum of Art , [Hood Museum of Art] 2009, p. 165


0 komentarze:

Prześlij komentarz

 

Obserwatorzy | fOLLOWERS